Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΒΛΑΧΟΠΑΝΟΥ
Οι αρχές μιας οργανωμένης κοινωνίας υπάρχουν για να σέβονται τους πολίτες και να προστατεύουν την ακεραιότητά τους και την προσωπικότητά τους από κάθε μορφή βίας και αυθαιρεσίας. Αυτός είναι ο ρόλος τους. Σκοπός τους, επίσης, είναι να διαχειρίζονται με τρόπο δίκαιο τη δημόσια περιουσία και να τη χρησιμοποιούν προς το συμφέρον του λαού. Παράλληλα διευκολύνουν τους πολίτες σε όλες τις νόμιμες δραστηριότητές τους και παίρνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να σκέφτονται ελεύθερα, να συμμετέχουν, να εκφράζουν την άποψή τους και να διεκδικούν μαχητικά αυτό που εκείνοι πιστεύουν ότι είναι δίκαιο και ωφέλιμο για τους ίδιους και για το κοινωνικό σύνολο. Οι πράξεις των αρχών υπόκεινται σε δημόσια κριτική και δημόσιο έλεγχο. Η δημόσια κριτική, ακόμη κι όταν θεωρείται ακραία και κακόπιστη, αποτελεί την πιο αναγκαία προϋπόθεση για την ευνομία, την ισορροπία και την πρόοδο κάθε κοινωνίας.
Όλα αυτά ακούγονται και διαβάζονται πολύ ωραία. Σχηματίζουν την εικόνα μιας ιδανικής πολιτείας, οι αρχές της οποίας αντιλαμβάνονται και κάνουν πράξη την πρόταση: πρώτα ο πολίτης. Στην καθημερινή πραγματικότητα, ωστόσο, τα πράγματα είναι όλως διόλου διαφορετικά. Οι αρχές λειτουργούν με μεθόδους αυταρχικές και μεταχειρίζονται τον πολίτη με τρόπο απαξιωτικό και βάναυσο. Συχνά τον ταλαιπωρούν και τον υποβάλλουν σε σοβαρές δοκιμασίες, οι οποίες – σε κάποιες εξαιρετικές περιπτώσεις – κινούνται στα όρια του παραλόγου. Δε λείπει μόνο η παιδεία, λείπει η καλοσύνη και η ανθρωπιά από το πνεύμα και τους μηχανισμούς των αρχών. Όταν ζορίζουν τα πράγματα, τότε βγαίνει από μέσα τους πολλή μοχθηρία και βαθύ μίσος εναντίον εκείνων των πολιτών που έχουν γνώση και άποψη, που ανακατεύονται στα δημόσια πράγματα και ενοχλούν με τη δράση τους.
Τότε οι αρχές πετάνε τις μάσκες τους και αποκαλύπτουν το αληθινό πρόσωπό τους. Τα προσχήματα τέλος. Ο πολίτης κηρύσσεται εχθρός. Ο πολίτης που διαφωνεί και αντιδρά. Ο πολίτης που ψάχνει για την αλήθεια και τη φωνάζει. Ο πολίτης που δε συμβιβάζεται και δεν υποκύπτει. Τότε οι αρχές επικαλούνται τη δικαιοσύνη. Όχι για να κρίνει τα δικά τους έργα και να ελέγξει τον τρόπο που διαχειρίζονται τα δημόσια αγαθά, αλλά για να τρομοκρατήσει τους πολίτες. Και να τους κλείσει το στόμα.
Αλλά, όταν προσβάλλεται και απειλείται με αγωγές και μηνύσεις από την εξουσία έστω κι ένας πολίτης, ας συλλογιστούν, έστω για λίγο, οι άλλοι πολίτες και ας αναλάβει ο καθένας τους την ευθύνη που του αναλογεί. Γιατί μπορεί κάποια μέρα να ’ρθει και η δική του σειρά. Εκτός αν έχει αποφασίσει να μαζευτεί στη φωλιά του και να κοιτάζει τη δουλίτσα του μόνο, φωνάζοντας ή δηλώνοντας με τον τρόπο του: «εγώ είμαι ένας φιλήσυχος άνθρωπος». Αλλά στη ζωή ποτέ δεν ξέρεις τι μπορεί να συμβεί.
Στο κάτω – κάτω είναι ζήτημα αξιοπρέπειας για καθέναν που θέλει να λέγεται και να ’ναι πολίτης, να δηλώνει και να βρίσκεται αλληλέγγυος στο συμπολίτη του που διώκεται γιατί αντιστάθηκε στην εξουσία. Γιατί αν δε μιλήσεις σήμερα για τον συνάνθρωπό σου που μπαίνει στο στόχαστρο, ίσως αύριο μπορεί να ’ναι αργά, όταν θα ’χεις μπει στο στόχαστρο εσύ. Δυστυχώς – ή ευτυχώς – θα μένουν, πιθανόν γιατί δε γίνεται αλλιώς μέσα στις κοινωνίες των συγκρούσεων και αντιθέσεων, επίκαιρα πάντα τα σοφά ετούτα λόγια του Μπ. Μπρεχτ.
«Στη Γερμανία οι ναζιστές πρώτα ήρθαν για τους κομουνιστές, κι εγώ δε μίλησα γιατί δεν ήμουν κομουνιστής. Μετά ήρθαν για τους Εβραίους, κι εγώ δε μίλησα γιατί δεν ήμουν Εβραίος. Μετά ήρθαν για τους συνδικαλιστές, κι εγώ δε μίλησα γιατί δεν ήμουν συνδικαλιστής. Μετά ήρθαν για τους καθολικούς, εγώ ήμουν προτεστάντης και γι’ αυτό δε μίλησα. Μετά ήρθαν για μένα, αλλά μέχρι τότε δεν είχε μείνει πια κανείς να μιλήσει για μένα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου