Το ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Τζουμέρκων απέκτησαν τα Άγναντα. Στεγάζεται στο παλαιό κτίριο του Δημαρχείου και ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να γνωρίσει τα αντικείμενα και να κατανοήσει τη λειτουργία και τη σημασία τους Διακαής πόθος αρχικά πολλών Τζουμερκιωτών αλλά και μελών και φίλων της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας αργότερα ήταν η ίδρυση μιας πνευματικής εστίας για να στεγάσει, να διαφυλάξει και να προβάλλει αντικείμενα καθημερινής χρήσης των ανθρώπων των Τζουμέρκων, που αποτελούν τεκμήρια της λαϊκής παράδοσης και του πολιτισμού της περιοχής. Την σπουδαιότητα του εγχειρήματος αυτού είχαν συλλάβει τα ιδρυτικά μέλη της ΙΛΕΤ, τα οποία έθεσαν ως καταστατικό στόχο της εταιρείας την υλοποίηση του οράματος αυτού. Επίτευγμα των σχεδιασμών και των μόχθων τους αποτελεί σήμερα το Λαογραφικό Μουσείο της Εταιρείας στα Άγναντα. Ο Πρόεδρος της ΙΛΕΤ κ. Κώστας Μαργώνης στην τελετή των εγκαινίων στις 31 Μαΐου 2009 στα Άγναντα προσδιόρισε τους στόχους του Μουσείου και αναφέρθηκε στους ανθρώπους, οι οποίοι συνέβαλαν στη δημιουργία του. Το Λαογραφικό Μουσείο της Εταιρείας στα Άγναντα αποτελεί ορόσημο στην ανοδική πορεία της. Είναι ένα έργο που ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των μελών, των φίλων και των ιδρυτικών μελών της Εταιρείας. Ένας καρπός της πολυετούς προσπάθειας της Εταιρείας να διασώσει και να αναδείξει την κοινωνική μνήμη και το ιστορικό ίχνος της περιοχής μας. Ευχαριστούν τον Δήμαρχο Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλουμε στο Δήμαρχο Αγνάντων που πρόσφερε στέγη στο μουσείο και στα όνειρά μας. Αναμφισβήτητα, η συγκέντρωση και ταξινόμηση των εκθεμάτων του Μουσείου, των τεκμηρίων της παραδοσιακής κοινωνίας των Τζουμέρκων, είναι έργο πολλών. Ιδιαίτερος έπαινος όμως αξίζει στην κυρία Βούλα Γεωργονίκου, που με υπομονή και επιμέλεια συγκέντρωσε τα αντικείμενα και στον σύζυγό της, τον κύριο Βαγγέλη Γεωργονίκο, που φρόντισε για την αποκατάστασή τους και την τοποθέτησή τους στο χώρο του Μουσείου καθώς και σε όλους τους Αγναντίτες, οι οποίοι δώρισαν αντικείμενα που κατείχαν για να εκτεθούν στο Μουσείο μας. Η αναφορά κάποιων θα αδικούσε άλλους. Ο έπαινος αξίζει σε όλους, όσοι μας εμπιστεύτηκαν. Το Μουσείο στεγάζεται στο παλαιό κτίριο του Δημαρχείου Αγνάντων και ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να γνωρίσει τα αντικείμενα και να κατανοήσει τη λειτουργία και τη σημασία τους. Καθώς είναι σοφά τοποθετημένα ταξιδεύουν τον καθένα μας στο χώρο και στο χρόνο και συνθέτουν την ιστορία μιας εποχής, που χάθηκε στου κύκλου τα γυρίσματα, η οποία φαντάζει μυθολογία πια κι ας ήταν οι γονείς και τα μεγαλύτερα αδέρφια μας εκείνοι που έζησαν την εποχή αυτή και χρησιμοποιούσαν στην καθημερινότητά τους αυτό το πλούσιο και απέριττο λαογραφικό υλικό. Τα γεωργικά και ποιμενικά εργαλεία, τα εργαλεία του χτίστη, του ξυλουργού, του μυλωνά, του τσαγκάρη, του ράφτη που εκτίθενται στο μουσείο διατρανώνουν την αγωνία, και την ηρωική καρτερία των κατοίκων των Τζουμέρκων να επιβιώσουν στον τραχύ και δυσχείμερο τόπο τους αλλά και τον διαρκή μόχθο τους να τον μερώσουν και να τον τιθασέψουν για να τους δώσει τους ελάχιστους πόρους για να κρατηθούν στη ζωή. Ο αργαλειός όμως, η κεντημένη σαρμανίτσα, το αδράχτι, τα εργόχειρα, τα υφαντά φανερώνουν το μεράκι, τη νοικοκυροσύνη μα και την αίσθηση του ωραίου που χαρακτήριζαν τους ανθρώπους των Τζουμέρκων. Κατά τον Κώστα Μπαλάφα απλοί άνθρωποι του λαού μορφοποίησαν με την τέχνη τους, τα βιώματα και τα οράματά τους πάνω σε αντικείμενα καθημερινής χρήσης για να ομορφύνουν το χώρο που ζουν και εργάζονται, αντιγράφοντας τη φύση και τη ζωή με την καθημερινή τους παρατήρηση και μεταπλάθοντας σε καλλιτέχνημα την πεζή πραγματικότητα. Βοσκοί σκάλιζαν πιξάρια και κλίτσες για τις προσωπικές τους ανάγκες, αλλά και ρόκες με σφοντύλια για την αγαπημένη τους ή για την αδερφή τους, γεμίζοντας τις ατέλειωτες ώρες της μοναξιάς κοντά στα πρόβατα. Κιβωτός ιστορικής μνήμης Οι γυναίκες που είχαν την φροντίδα της ομορφιάς του σπιτιού, ύφαιναν στον αργαλειό τα πολύχρωμα στρωσίδια και κιλίμια σε όλα τα σχέδια, ενώ τα κορίτσια κεντούσαν σε νυχτέρια τα προικιά τους κάνοντας τη νύχτα μέρα. Όλα τα καλλιτεχνικά αριστουργήματα του ανώνυμου λαϊκού τεχνίτη που τα έπλασε με το ζεστό του χέρι και τους έδωσε ζωή με την ανάσα του, έχουν κάτι από την προσωπική του ευαισθησία. Είναι τα γνήσια λαϊκά στοιχεία του λαϊκού μας πολιτισμού, που δημιουργήθηκε με πολύ μεράκι και απεριόριστη υπομονή. Το Λαογραφικό Μουσείο στα Άγναντα έχει να επιτελέσει πολυσήμαντο ρόλο. Είναι προορισμένο ν’ αποτελέσει σχολείο κοινωνικής ιστορίας, μαθητεία στον πολιτισμό των ανθρώπων της περιοχής, κιβωτό ιστορικής μνήμης, ερέθισμα κοινωνικής και εθνικής αυτογνωσίας, μνημείο ευγνωμοσύνης προς τους ακρίτες κατοίκους της Τζουμερκιώτικης γης, τους μάρτυρες της βιοπάλης, οι οποίοι με πενιχρούς πόρους έζησαν μια ζωή με αλληλεγγύη, ευγενική άμιλλα, δημιουργική δράση, μα προπάντων με ευπρέπεια και μέτρο δημιουργώντας και τηρώντας αρχές, ήθη και αξίες γιατί είχαν εσωτερική παιδεία. Ο χώρος του Μουσείου είναι επισκέψιμος από τους μαθητές όλων των βαθμίδων για να γνωρίσουν από κοντά τους πολιτιστικούς θησαυρούς των Τζουμέρκων, να εξοικειωθούν με την τοπική τους κληρονομιά, να χτίσουν μια βιωματική σχέση με το παρελθόν, ώστε ως αυριανοί πολίτες να επιδιώκουν τη συνεργασία με τους υπεύθυνους κρατικούς φορείς για την προστασία και μελέτη της ελληνικής παράδοσης. Επιπλέον οι μαθητές θα λάβουν ένα μάθημα εθελοντισμού, αφού το Μουσείο είναι έργο συλλογικής προσπάθειας των κατοίκων του Δήμου Αγνάντων, της Δημοτικής Αρχής, της Βούλας Γεωργονίκου και των ανθρώπων της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Τζουμέρκων. Αξιόλογες πλέον οι συλλογές στα Τζουμερκοχώρια Επιπλέον τα εκθέματά του σε συνδυασμό με τις αξιόλογες συλλογές του Μουσείου Καραλή στην Κυψέλη, του Μουσείου Βύλιζας Ματσουκίου, ανάλογων συλλογών στο Βουργαρέλι, στα Πράμαντα, στο Συρράκο και σε άλλα χωριά των Τζουμέρκων, συνιστούν πολύτιμο υλικό για τον ιστορικό και κοινωνικό ερευνητή, τον φιλέρευνο μελετητή, τον υποψιασμένο περιηγητή, τον σύγχρονο επιστήμονα, τον απαιτητικό ταξιδευτή και τον απλό άνθρωπο, που σέβεται την εθνική μας κληρονομιά. Μια νοσταλγική περιπλάνηση στα εκθέματα του Μουσείου γλυκαίνει το χρόνο μας σε τούτους τους χαλεπούς καιρούς που η ψυχή και το πνεύμα μας χειμάζονται από την υλοφροσύνη, την αποθέωση του μεγάλου «τίποτε» και την ευτέλεια. Τέλος την αξία μιας Λαογραφικής συλλογής καταγράφει με την ευαίσθητη και λογοτεχνική ματιά της η εμπνευσμένη τζουμερκιώτισσα συγγραφέας Βάντα Κουτσοκώστα αναφερόμενη στο Μουσείο του Παντελή Καραλή στη Χώσεψη. Είναι τα τόσα και τόσα χρόνια πίσω, στα οποία μπορούν να μας ταξιδεύουν έτσι αβίαστα, μιαν ανάσα θαρρείς, όλα ετούτα τα πολύτιμα αντικείμενα. Είναι όλος αυτός ο χειροτεχνικός πολιτισμός, αποτυπωμένος πάνω τους, χαράκι της μνήμης, ζωγραφιά της ψυχής, ανάγλυφο του χρόνου, που μαρτυράει ότι η ζωή και σε ’κείνα τα χρόνια τα δύσκολα, είχε τη δική της ποιότητα και χάραζε τη δική της ιστορία. Πολύτιμες σφραγίδες στο χώρο και το χρόνο, ανεξίτηλες πινελιές τέχνης και ζωής, τα εκθέματα του μουσείου της Χώσεψης δίνουν πνοή σε ό,τι απέμεινε και αξία σε όσα δεν προλάβαμε να γευτούμε και χάσαμε σιγά – σιγά στην τόσο στυφή γεύση του σήμερα, που αλίμονο, δεν μοιάζει ούτε με τα άγουρα βατόμουρα του μισογκρεμισμένου τοίχου, ούτε με τα αγριόκρινα στην άκρη της ρεματιάς. Έχει την ολόπικρη στυφή γεύση του πλαστικού και του πρόχειρου, του άτεχνου και του χρήσιμου μονάχα για ό,τι η ανάγκη της στιγμής προστάζει. Την ανάγκη της ψυχής, το αχειροποίητο του ονείρου, την έκφραση της δημιουργίας στο καθημερινό και χρήσιμο που ποτέ δεν γίνεται άχρηστο με τόση τέχνη και ψυχή που κουβαλάει πάνω του, μονάχα σ’ αυτόν τον σπάνιο χειροποίητο πολιτισμό μπορεί να συναντήσει κανείς!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου